Τιμή στο Μαχητή
Η επιτύμβια του Χολάιου Στήλη,
Εξύμνηση πεσόντος ανδρείου μαχητού.
Η επιγραφή βρέθηκε το έτος 1886 από επιστήμονες ερευνητές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, στον οικισμό Καμίνια της Λήμνου, Ελλάδα.
Χρονολογείται 6ος αιώνας π.Χ.
Η εγχάρακτη πέτρα όπως εικονίζεται στο βιβλίο του Ιάκωβου Θωμόπουλου, Πελασγικά.
Αναγνώριση και καθαρογραφή του κειμένου που είναι χαραγμένο επί της πέτρας, κύρια όψη.
Ακριβές αντίγραφο της καθαρογραφής του κειμένου της πέτρας, όπως υπάρχει στην σελίδα 6 του βιβλίου του Ιάκωβου Θωμόπουλου Πελασγικά.
Το κείμενο καταγράφει επί της επιτύμβιας στήλης ύμνο στον πεσόντα μαχητή.
Μέσα από αυτό αναδεικνύεται, η τιμή προς έναν ηρωικώς πεσόντα πολεμιστή.
Μελετήσαμε το κείμενο, το διαβάσαμε, το κατανοήσαμε, αποδώσαμε το νόημά του στην νεοελληνική γλώσσα και το προσεγγίσαμε φιλοσοφικά.
Με την πινακίδα ασχολήθηκαν παλαιότερα οι Deecke, Pauli, Torp, G. Cousin, Nachmanson και ο Έλληνας Ιάκωβος Θωμόπουλος, προσέγγισε την επιγραφή διά της αρβανίτικης. Είναι γραμμένη βουστροφηδόν. Το κείμενο στο σύνολό του περιέχει Ομηρικές λέξεις, λέξεις της κλασσικής Γραμματείας και πολλές Ποντιακές εκ των οποίων οι περισσότερες υπάρχουν μέχρι και σήμερα στον Ποντιακό λόγο σχεδόν αυτούσιες και απόλυτα κατανοητές από έναν καλό γνώστη της Ποντιακής.
Το κείμενο επί της επιγραφής χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το μεν πρώτο σε ημικύκλιο περιβάλλει το κεφάλι του μαχητή ενώ το δεύτερο είναι γραμμένο πλάγια στα δεξιά της επιτύμβιας στήλης.
Είναι η παλαιότερη επιγραφή που έχει βρεθεί και μελετηθεί από τους ερευνητές
Οι κάτοικοι της Λήμνου Πελασγοί ίσως, γεωργοκτηνοτρόφοι, θα λέγαμε σήμερα τον έκτο π.Χ. αιώνα αφήνουν στίγμα ιστορικό, δι’ αυτής θεσμών και κανόνων.
Μορφοποίηση των φωνητικών αξιών του κειμένου.
Το κείμενο ανήκει στα μεικτά κείμενα της Πρωτοελληνικής γραφής. Για το λόγο αυτό υπάρχουν και φθογγογράμματα γραμμικής Β΄ γραφής σε αυτό.
Γλωσσάρι επεξηγηματικό για κάποια γράμματα του κειμένου που απαιτείται για την καθαρογραφή του:
1. το σημερινό (Χ) αντιστοιχεί με το ( )
2. το σημερινό (Σ) αντιστοιχεί με το ( και )
3. με το σημερινό (ΤΣ) αντιστοιχεί το ( )
4. με το σημερινό (Β) αντιστοιχεί το ( F ) το ονομαζόμενο δίγαμα.
5. το σημερινό (Θ) αντιστοιχεί με το ( )
6. το σημερινό (Κ) αντιστοιχεί με το ( )
Οι φωνητικές αξίες κατά τη δική μας αντίληψη μορφοποιούν το εξής κείμενο:
ΧΟΛΑΙΕ ΤΣ ΝΑΦ ΟΘ ΤΣΙΑ ΤΣΙ : ΜΑΡ ΑΤΣ : ΜΑF ΣΙΑΛΚFΕΙΤΣ : ΑFΙΤΣ ΕFΙ ΣΘΟ : ΤΣΕΡΟΝ ΑΙΘ : FΑΝΑ ΛΑΣΙΑΛ : ΤΣΕΡΟΝ ΑΙ : ΜΟΡΙΝΑΙΛ : ΑΚΕΡ : ΤΑFΑΡΤΣΙΟ : ΤΣΙ FΑΙ
Η γλώσσα του είναι, Έλλην λόγος, Αρχαΐζων τυπικού Δωρικού κειμένου. Η γραμματική δομή του κειμένου είναι μεικτή. Αναγνωρίζονται σε αυτό λέξεις, του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.
Η εκφορά των λέξεων και των ρηματικών τύπων, διέπεται από τους Γραμματικούς κανόνες του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.
Απόδοση του κειμένου
Χολάιε τσί αναφέρ ότι: ατ®ειά τσί μάρ άτσ, μαβεί τ®ιαλκβέϊτσ.
Αβίτς εβεί σθο, τσέρον αήθης.
Βάνα λα®ιάλ τσέρον αεί Μορινάηλ.
Ακέρ ταβαρτ®ήν τσί βαεί.
Νεοελληνική απόδοση
Χολάιε, ποιός αναφέρει πως: άραγε ποιός ευρισκόμενος σε έξαρση παραφροσύνης, έτσι φωτίζει σαλεμένους εγκεφάλους. Αυτούς ζητωκραυγάζει όπου στέκεται ο σφαγέας αήθης. Χλευάζω τον σφαγέα για πάντα Μορινάηλ. Ακερσεκόμη πολεμιστή ποιός υμνεί με τραγούδια.
Κείμενο επί της όψης της επιγραφής
Απόδοση κειμένου Ποντιακή απόδοση Νεοελληνική ερμηνεία
ΧΟΛΑΙΕ Χολάιε Χολάιε
ΤΣ τσί ποιός
ΝΑΦ αναφέρ αναφέρει
ΟΘ ότι: πως:
ΤΣΙΑ ατ®ειά άραγε
ΤΣΙ : τσί ποιός
ΜΑΡ μάρ ευρισκόμενος σε έξαρση
παραφροσύνης
ΑΤΣ : άτσ, έτσι
ΜΑF μαβεί φωτίζει
ΣΙΑΛΚFΕΙΤΣ : τ®ιαλκβέϊτσ. σαλεμένους εγκεφάλους.
ΑFΙΤΣ Αβίτς Αυτούς
ΕFΙ εβεί ζητωκραυγάζει
ΣΘΟ : σθο, όπου στέκεται
ΤΣΕΡΟΝ τσέρον ο σφαγέας
ΑΙΘ : αήθης. αήθης.
FΑΝΑ Βάνα Βάζω
ΛΑΣΙΑΛ : λα®ιάλ χλεύη-Χλευάζω
ΤΣΕΡΟΝ τσέρον τον σφαγέα
ΑΙ : αεί για πάντα
ΜΟΡΙΝΑΙΛ Μορινάηλ. Μορινάηλ.
ΑΚΕΡ : Ακέρ Ακερσεκόμη
ΤΑFΑΡΤΣΙΟ : ταβαρτ®ήν πολεμιστή
ΤΣΙ τσί ποιός
FΑΙ βαεί. υμνεί με τραγούδια.
Γραμματικά στοιχεία
Χολάιε-Χολάιε, κλητική ενικού αριθμού του κύριου ονόματος Χολάιος.
Τσ-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό.
Ναφ-ναφέρ(αναφέρει), τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του ρήματος ναφέρω-αναφέρω, ερμηνευόμενο: αναφέρω.
όθ-ότι, ειδικός σύνδεσμος, ερμηνευόμενο: πως.
τ®ειά-ατ®ειά, υποθετικός σύνδεσμος του Ποντιακού λόγου, τον συναντάμε ως: ατ®ειά ή ατ®ειάπα ή ατ®ειάψαν, προέρχεται από την ερώτηση, ”ατό σείεται;”-”αυτό κινείται;” και ερμηνεύεται: ενεργεί μήπως, άραγε, μήπως.
Τσ-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό.
μάρ-μαργός, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού μαργός, ερμηνευόμενο: ο ευρισκόμενος σε έξαρση παραφροσύνης, μ.τ.φ. ο ακόρεστος, ο λαίμαργος.
άτσ-άτσ (αέτσ), τροπικό επίρρημα, το αρχαίο ουτωσί, ερμηνευόμενο: έτσι ,ακριβώς έτσι.
Μαf-μαβεί, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του ρήματος μαβώ-μαβίζω, ερμηνευόμενο: μαρμαίνω ως
Fήλιος-ήλιος, λάμπω ως ο ήλιος στον ουρανό, ερμηνευόμενο: φωτίζω.
Σιαλκfέιτσ-τ®ιαλκβέϊτσ, άκλιτο επίθετο , είναι σύνθετο από τα ουσιαστικά τ®ιάλ-σάπιο, άρρωστο και κβέιτ-(Μακεδονικά) κεφαλή, ερμηνευόμενο: σαλεμένος εγκέφαλος, αρρωστημένο μυαλό.
Αfίτς-αβίτς (αβουτουνούς-αουτουνούς), αιτιατική της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αβούτος-αβίτος, ερμηνευόμενο: ούτος-αύτη-τούτο, αυτός-αυτή-αυτό, το συναντάμε σε άλλο Πελασγικό κείμενο ως αύς, αλλά και Αλβανικά αϋ.
Εfί-εβοί (ευοί), θειαστικόν επιφώνημα, ερμηνευόμενο: ζητωκραυγάζω, επευφημώ.
Σθο-σθώος(στώος), ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού στώς-στώος, από το ρήμα ίσταμαι-στώ- στέκομαι και υπάρχω στην θέση μου, ερμηνευόμενο: υπάρχω στον τόπο μου, στέκομαι εκεί που ανήκω, στέκομαι.
Τσέρον-τσέρον, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τσέρος. Κατά τον Ποντιακό γραμματικό κανόνα επειδή το ουσιαστικό αποτελεί επιθετικό προσδιορισμό το καταληκτικό (ς) μετατρέπεται σε (ν). Ερμηνεύεται: τομώ σέρρων, κομματιάζω τεμαχίζω πολεμώντας, σφάζω ως σφαγέας. Από το ουσιαστικό αυτό παράγεται και το ρήμα του Ποντιακού λόγου τσερίζω-ξεσχίζω, σφαγιάζω.
Αιθ-αήθης, ονομαστική ενικού του επίθετου αήθης, ερμηνευόμενο: ο ανήθικος, ο άπρεπος.
βάνα-βάνα(βάζω), πρώτο πρόσωπο του Ποντιακού ρήματος βάνα, οι χρόνοι του ρήματος είναι: βάνα, εβάνα, βάλλω, εσέγκα, τέθηκα, ετεθήκειν, ερμηνευόμενο: βάζω.
Λα®ιάλ-λα®ιάλ, ουσιαστικό ουδετέρου γένους, ερμηνευόμενο: λόγου ασχημονώ ιαχήν λαλών, διά του λόγου ασχημονώ επί την φήμην τινός δυνατά φωνάζοντας, αποδίδεται χλευάζω, ειρωνεύομαι, εμπαίζω. Εξ ου και το μετέπειτα λάσθη-χλεύη, ειρωνεία. Γιά την απόλυτη απόδοση της ερμηνείας στο κείμενο η έκφραση (βάνα λα®ιάλ) ερμηνεύεται από κοινού ως χλευάζω.
Τσέρον-τσέρον, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τσέρος. Ερμηνεύεται: τομώ σέρρων, κομματιάζω τεμαχίζω πολεμώντας, σφάζω ως σφαγέας. Από το ουσιαστικό αυτό παράγεται και το ρήμα του Ποντιακού λόγου τσερίζω-ξεσχίζω, σφαγιάζω.
Αι-αεί, επίρρημα, ερμηνευόμενο: πάντοτε, για πάντα.
Μορινάιλ-Μορινάηλ, άκλητο Κύριο όνομα.
Ακέρ-ακερσεκόμην, αιτιατική του ουσιαστικού ακερσεκόμης, είναι αυτός που δεν έχει υποστεί την διαδικασία της κουράς ακόμη στην κόμη, ο έφηβος, ο νεαρούλης.
Ταfάρτ®ιο-ταβαρτ®ήν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού ταβαρτ®ής, ερμηνευόμενο τηρώ άβουλα αρχήν του σέρρειν, εφαρμόζω χωρίς τα δικά μου θέλω τις αρχές του πολέμου, πάντα υπέρ βωμών και εστιών. Μέχρι σήμερα το διασώζει ο λαϊκός τραγουδιστής ως εξής: ”Τεμόν ταβάρκουρ τ’ άλογον πάντα αρματωμένον”, το δικό μου ετοιμοπόλεμο άλογο πάντα αρματωμένο. Ταβαρτ®ής λοιπόν είναι ο πολεμιστής, ο μαχητής.
Τσι-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό.
fαϊ-βαεί, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του ρήματος βαώ, ερμηνευόμενο; βαβακαίω ωδάς, τραγουδώ ύμνους, υμνώ με τραγούδια.
Κείμενο επί την δεξιάς πλάγιας όψης της επιγραφής
Ακριβές αντίγραφο της επιγραφής από την σελίδα 7 του βιβλίου του Ιάκωβου Θωμόπουλου Πελασγικά.
Μορφοποίηση των φωνητικών αξιών του κειμένου.
ΧΟΛΑΙΕ ΤΣΙ : ΦΟΚΙΑ ΣΙΑΛΕ : ΤΣΕΡΟΝ ΑΙΘ : ΕFΙ ΣΘΟ : ΤΟ FΕΡΟΝ Α ΡΟΜ : ΧΑΡΑΛΙΟ : ΤΣΙ FΑΙ : ΕΠ ΤΕΤΣΙΟ : ΑΡΑΙ : ΤΙΤΣ : ΦΟΚΕ : ΤΣΙ FΑΙ : ΑFΙΤΣ : ΣΙΑΛΚFΙΤΣ : ΜΑΡ ΑΤΣ Μ : ΑFΙΤΣ Α ΟΜ ΑΙ
Απόδοση του κειμένου
Χολάιε τσί Φώκιαλης τ®ηαλεύ τσέρον αήθην. Εβίουν στώοι το βερόν. Αούτος ρωμαίος και χάραλης, Τσί βαεί επ’ τετ®ίο αραεί τίτ® Φωκαείς. Τσί βαεί αβίτς τ®ιαλκβέιτσ μάρ άτσ μα; Αβίτς α όμνυμι αεί.
Νεοελληνική απόδοση
Χολάιε ποιός Φωκαεύς δίνει σημασία σε σφαγέα αήθη. Βίωναν μένοντας στον τόπο τους την φθορά (τον θάνατο). Αυτός είναι δυνατός και χαρούμενος, ποιός τραγουδάει ύμνους επάνω σε εξέδρα και καταράται ως σίδερα τους Φωκαείς. Ποιός τραγουδάει για αυτούς με σαλεμένα κεφάλια σε έξαρση παραφροσύνης, έτσι ναί; Για αυτούς αυτά ορκίζομαι για πάντα.
Ανάγνωση κειμένου Ποντιακή απόδοση Νεοελληνική ερμηνεία
ΧΟΛΑΙΕ Χολάιε Χολάιε
ΤΣΙ : τσί ποιός
ΦΟΚΙΑ Φώκιαλης Φωκαεύς
ΣΙΑΛΕ : τ®ηαλεύ δίνει σημασία
ΤΣΕΡΟΝ τσέρον σε σφαγέα
ΑΙΘ : αήθην. αήθη.
ΕFΙ Εβίουν Βίωναν
ΣΘΟ : στώοι μένοντας στον τόπο τους
ΤΟ το την
FΕΡΟΝ βερόν. φθορά (τον θάνατο).
Α Αούτος Αυτός
ΡΟΜ : ρωμαίος είναι δυνατός
ΧΑΡΑΛΙΟ : και χάραλης, και χαρούμενος,
ΤΣΙ Τσί ποιός
FΑΙ : βαεί τραγουδάει ύμνους
ΕΠ επ’ επάνω
ΤΕΤΣΙΟ : τετ®ίο(τεζί) σε εξέδρα
ΑΡΑΙ : αραεί και καταράται
ΤΙΤΣ : τίτ® ως σίδερα(βαμένα)
ΦΟΚΕ : Φωκαείς. τους Φωκαείς.
ΤΣΙ Τσί Ποιός
FΑΙ : βαεί τραγουδάει
ΑFΙΤΣ : αβίτς για αυτούς
ΣΙΑΛΚFΙΤΣ : τ®ιαλκβέιτσ με σαλεμένα κεφάλια
ΜΑΡ μάρ σε έξαρση παραφροσύνης,
ΑΤΣ άτσ έτσι
Μ : μα; ναί;
ΑFΙΤΣ Αβίτς Για αυτούς
Α α αυτά
ΟΜ όμνυμι ορκίζομαι
ΑΙ αεί. για πάντα.
Γραμματικά στοιχεία
Χολαιε-Χολάιε, κλητική ενικού αριθμού του κύριου ονόματος Χολάιος.
Τσι-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό
Φοκια-Φωκαεύς, ονομαστική ενικού αριθμού του κυρίου ονόματος Φωκαεύς.
Σιαλε-τ®ηαλεύ, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του Ποντιακού ρήματος τ®ηαλεύω, τιμήν σημαίνουσαν αλίζω, τιμή που έχει αξία συγκεντρώνω, ερμηνευόμενο: αποδίδω σημασία. δίνω αξία σε κάποιον.
Τσερον-τσέρον, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τσέρος. Ερμηνεύεται: τομώ σέρρων, κομματιάζω τεμαχίζω πολεμώντας, σφάζω ως σφαγέας. Από το ουσιαστικό αυτό παράγεται και το ρήμα του Ποντιακού λόγου τσερίζω-ξεσχίζω, σφαγιάζω.
Αιθ-αήθην, αιτιατική ενικού του επιθέτου αήθης-ης-ες, ερμηνευόμενο: ο χωρίς ήθος, ο χωρίς αξίες, ο ενεργών με απρέπεια.
Εfι-εβίουν, τρίτο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού του ρήματος βιώ, ερμηνευόμενο: περνώ την ζωή μου, πορίζομαι.
Σθο-σθώοι(στώοι), ονομαστική πληθυντικού αριθμού του ουσιαστικού στώς-στώος, από το ρήμα ίσταμαι-στώ- στέκομαι και υπάρχω στην θέση μου, ερμηνευόμενο: υπάρχω στον τόπο μου, στέκομαι εκεί που ανήκω.
Το-το, άρθρο του ουδετέρου γένους.
fερον-βερόν, ονομαστική ενικού του ουσιαστικού βερόν, είναι σύνθετο από το ουσιαστικό βίος και το ρήμα έρρω-πορεύομαι αργά και με κόπο, χάνομαι. Ερμηνευόμενο: εκ του βίου χάνομαι, φθείρομαι, πεθαίνω.
Α-αούτος, ονομαστική ενικού αριθμού της Ποντιακής αντωνυμίας, αούτος-αούτε-αούτο, ερμηνευόμενο: αυτός-αυτή-αυτό.
Ρομ-ρωμαίος, ονομαστική ενικού αριθμού του επιθέτου ρωμαίος-α-ον, από το ουσιαστικό ρώμη-δύναμη, ισχύς. Από την δύναμη της γνώσης οι Έλληνες της καθ’ υμάς Ανατολής αποκαλούνται Ρωμαίοι (ισχυροί διά της γνώσης).
Χαραλιο-χάραλης, ονομαστική ενικού του επιθέτου χάραλης. Είναι σύνθετο από το ουσιαστικό χαρά και το ρήμα λύομαι, από χαρά λιώνω, ερμηνευόμενο: είμαι ευτυχισμένος.
Τσι-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό.
fαϊ-βαεί, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του ρήματος βαώ, ερμηνευόμενο: βαβακαίω ωδάς, τραγουδώ ύμνους, υμνώ με τραγούδια.
Επ-επάνω, επίρρημα παράγεται από το αρχαίο (επί άνω), ερμηνευόμενο: επάνω, επάνω από κάτι, εν προκειμένω επάνω σε εξέδρα.
Τετ®ιο-τεζίον-τεζίν το, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τεζίν, ερμηνευόμενο: τεκταινόμενον ζάλους ικανού, σανίδα κατασκευασμένη για βάρος(φορτίο) αρκετό, σανίδα εναπόθεσης οικιακών σκευών, εξέδρα. Βρέθηκε σε άλλη Ετεοκρητική επιγραφή ως ”τεζί”, σανίδα που απλώνω πράγματα, σανίδα ως συνήθως για άπλωμα σκευών στην κουζίνα και τροφίμων.
Αραϊ-αραεί (αράται), τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του ρήματος αραώ-αρώ, παραγόμενο από το ουσιαστικό αρά-ευχή-κατάρα, ερμηνευόμενο: εύχομαι για το καλό, καταριέμαι.
Τιτ®-τίτ®, αιτιατική ενικού του ουσιαστικού τίτ®, ερμηνευόμενο: τετηγμένος ιδιότητας τευχθείς σίδηρος, λιωμένος με ιδιότητες κατεργασμένος σίδηρος, μαντεμένια πλάκα.
Φοκε-Φωκαείς, αιτιατική πληθυντικού του Κύριου ουσιαστικού Φωκαεύς. Το ουσιαστικό ακολουθώντας τον παλαιό γραμματικό κανόνα που ακόμα υπάρχει στον Ποντιακό λόγο στην ονομαστική και την αιτιατική του πληθυντικού έχει κατάληξη (-ε) γιατί ουδετεροποιεί το ουσιαστικό στον πληθυντικό. Σε καμία περίπτωση δεν έχει σχέση με δυικό αριθμό.
Τσι-τσί, ερωτηματικό μόριο του Ποντιακού λόγου που επέχει θέση ερωτηματικής αντωνυμίας, ερμηνευόμενο: ποιός-ποιά-ποιό.
fαϊ-βαεί, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του ρήματος βαώ, ερμηνευόμενο; βαβακαίω ωδάς, τραγουδώ ύμνους, υμνώ με τραγούδια
Αfιτς-αβίτς (αβουτουνούς-αουτουνούς), αιτιατική της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αβούτος-αβίτος, ερμηνευόμενο: ούτος-αύτη-τούτο, αυτός-αυτή-αυτό, το συναντάμε σε άλλο Πελασγικό κείμενο ως αύς, αλλά και Αλβανικά αϋ.
Σιαλκfιτσ-τ®ιαλκβέϊτσ, άκλιτο επίθετο , είναι σύνθετο από τα ουσιαστικά τ®ιάλ-σάπιο, άρρωστο και κβέιτ-(Μακεδονικά) κεφαλή, ερμηνευόμενο: σαλεμένος εγκέφαλος, αρρωστημένο μυαλό
μαρ-μαργός, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού μαργός, ερμηνευόμενο: ο ευρισκόμενος σε έξαρση παραφροσύνης, μ.τ.φ. ο ακόρεστος, ο λαίμαργος.
ατσ-άτσ (αέτσ), τροπικό επίρρημα το αρχαίο ουτωσί, ερμηνευόμενο: έτσι ,ακριβώς έτσι.
Μ-μα, μόριο, χρησιμοποιείται, ως επί το πλείστον για να καταδείξει άρνηση,αλλά μερικές φορές και κατάφαση. Εδώ έχουμε κατάφαση. ”Ποιός τραγουδάει για αυτούς με σαλεμένα κεφάλια σε έξαρση παραφροσύνης”, έτσι ναί; Ερμηνεύεται: ναί
Αfιτς-αβίτς (αβουτουνούς-αουτουνούς), αιτιατική πληθυντικού αριθμού αρσενικού γένους της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αβούτος-αβίτος, ερμηνευόμενο: ούτος-αύτη-τούτο, αυτός-αυτή-αυτό, το συναντάμε σε άλλο Πελασγικό κείμενο ως αύς, αλλά και Αλβανικά αϋ.
Α-αούτα, ονομαστική πληθυντικού αριθμού ουδετέρου γένους της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αούτε-αούτο, αυτός- αυτή-αυτό, ερμηνευόμενο: αυτά.
ομ-ομνύω(όμνυμι), πρώτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του ρήματος ομνύω-όμνυμι, ερμηνευόμενο ορκίζομαι, ενόρκως βεβαιώ.
Αι-αεί, επίρρημα, ερμηνευόμενο: πάντοτε, για πάντα.
Φιλοσοφική προσέγγιση
Από το νόημα των όσων γράφονται επί της επιτύμβιας πλάκας αντιλαμβανόμαστε, ότι στην Λήμνο την εποχή εκείνη υπάρχει αποικία των Φωκααίων.
Η πόλη αυτή δέχεται επίθεση από τους αυτόχθονες γείτονες Σίντιες (πειρατές) της Λήμνου. Ο γράφων γίνεται κατανοητό, ότι είναι Φωκαεύς και υμνεί τον πεσόντα συμπολεμιστή του, ο οποίος φέρει το όνομα ”Χολάιος”
Αναφερόμενος σε συντοπίτη τους ο οποίος συνέπραξε με τους εισβολείς, ως εξωμότης, κατονομάζεται ως υπεύθυνος της σφαγής.
Αυτός είναι ο Μορινάηλ.
Τον χλευάζει ως αήθη και σφαγέα και αποκαλεί τους εισβολείς σαλεμένους εγκεφάλους τους οποίους μάλλον αυτός κάλεσε για να εισβάλουν στην πόλη.
Ο Μορινάηλ μεθυσμένος από έξαρση, υμνεί τους εισβολείς και καταράται ταυτόχρονα τους συντοπίτες του Φωκαείς, αποκαλώντας τους ως σίδερο μαντέμι, δηλαδή σκληρούς και ατσάλινους.
Οι δεχόμενοι την εισβολή βιώνουν αυτήν με σθένος και αμύνονται, κατά την άμυνα αυτή θύμα και ο πεσών Χολάιος.
Ο εξωμότης πολεμιστής δεν είναι ώριμος άντρας αλλά ένας αμούστακος έφηβος που ως ακερσεκόμης κατονομάζεται ο οποίος πιθανόν να βιάζεται να αναδειχτεί.
Όσο η πόλη ελέγχεται από τους εισβολείς αυτός, τραγουδάει γι’ αυτούς, τους υμνεί εκκεντρικά ίσως.
Η ιστορία όμως τον κατέγραψε.
Ο χαράκτης της επιτύμβιας πλάκας καταθέτει, γι’ ”αυτά ορκίζομαι για πάντα” ότι έτσι έχουν γίνει.
Ορκίζεται για την αλήθεια των γεγονότων, για να μείνει ο Μορινάηλ, ως ο προδότης του παλιού εκείνου καιρού μέχρι σήμερα.
Τιμή στον υπέρ του δικαίου αγώνα πεσόντα Χολάιο.
Η επιτύμβια στήλη τιμά τον αγώνα του, μέχρι σήμερα.
Πολλούς ηρωικούς μαχητές, που υπέρ του δικαίου αγώνα έπεσαν, σκεπάζει αυτός ο τόπος.
Και οι εξωμότες και προδότες, ως μελανά σημεία καταγράφονται στην ιστορία, γιατί άνομα θέλησαν να σφετεριστούν εξουσία και πλούτο.