Λειτουργικού κανονικόν
Παράλληλα κείμενα του Γιούχτα. Η Παρθένος Ιερουργεί.
Βρέθηκαν στο Μινωικό Ιερό του Γιούχτα της Μινωικής Κρήτης, Ελλάδα. Χρονολογούνται το 1700 πΧ.
Τα παράλληλα κείμενα κατά την άποψη του Γκάρεθ Όουενς, όπως εικονίζονται στο περιοδικό -Άποψη- , από την Αρετή Αλεξοπούλου.
Αναγνώριση και καθαρογραφή των κειμένων που είναι χαραγμένα επί της πέτρας σύμφωνα με την άποψη της Διεθνούς Ακαδημίας Προγονικού Λόγου.
α) I-(LI) – WA-JE AU- NI-TI-NO AU- NO-PA AU- DI-TI (HAR)- AU- NI-TI-NO WA PI-NA- DWA TI-RJU-TE.
β) I-(LI)- WA-JA SI-RU-TE JA-DI- KI-TU I-PI- NA-MA.
Το κείμενο καταγράφει τυπικό θρησκευτικής τελετουργίας της εποχής των Μινωικών χρόνων.
Μέσα από αυτό αναδεικνύεται, η Τυπική τάξη της τελετουργίας στα Ιερά της εποχής εκείνης.
Μελετήσαμε το κείμενο, το διαβάσαμε, το κατανοήσαμε, αποδώσαμε το νόημά του στη νεοελληνική γλώσσα και το προσεγγίσαμε φιλοσοφικά.
Μορφοποίηση των φωνητικών αξιών του κειμένου.
Οι φωνητικές αξίες κατά τη δική μας αντίληψη μορφοποιούν το εξής κείμενο:
α) I(LLI) WAJE AU NITINO AU NOPA AU DITI (HAR) AU NITINO WA PINA DWA TIRJUTE.
β) I(LLI) WAJA SIRUTE JADI KITU IPI NAMA.
Η γλώσσα του είναι, Έλλην λόγος, Αρχαΐζων τυπικού Μινωικού κειμένου. Η γραμματική δομή του κειμένου είναι μεικτή. Αναγνωρίζονται σε αυτό λέξεις, του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.
Η εκφορά των λέξεων και των ρηματικών τύπων, διέπεται από τους Γραμματικούς κανόνες του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.
Απόδοση του κειμένου
α) Ύλλει βαγεί αούτε νίτινον, αούτα νεωπά, αούτα διττήν. Χαρ αούτε νίτινον (βα)πα ποίνα φα τυρυουτεί.
β) Ύλλει βαγιά σύρουτε γιάντι κοίτου υπίει ναμά.
Νεοελληνική απόδοση
Πρώτο κείμενο
Λέγει και ψέλνει ύμνους αυτή (η ιέρια), κατά τη διάρκεια των αίνων καίει θυμίαμα, σε αυτά τα προς το θυσιαστήριο προσφερόμενα σφάγια. Είναι νωπά αυτά και σε δύο μέρη επί του βωμού τίθενται. Τώρα λοιπόν αυτή κατά το αινιτινόν τυπικόν καίει θυμίαμα και εγώ έκανα φάος (φώς), κατά την τέλεση του τυπικού της τελετουργίας.
Δεύτερο κείμενο
Λέγει και ψέλνει ύμνους έως ότου τα σφάγια να τραβήξουν τα υγρά τους (να ψηθούν), γιατί κείτονται αφημένα χαμηλά (κατάχαμα επί του βωμού) ρέοντα (αίματα).
Πίνακες ανάλυσης κατά λέξη των κειμένων.
Πρώτο κείμενο
α) I(LLI) WAJE AU NITINO AU NOPA AU DITI (HAR) AU NITINO WA PINA DWA TIRJUTE.
|
Ανάγνωση ερμηνεία από Gareth Owens |
Ποντιακή απόδοση φθογγ/μμάτων |
Νεοελληνική απόδοση |
|
ILLI |
Ύλλει |
Λέγει |
|
WAJE |
βαγεί |
και ψέλνει ύμνους, |
|
AU |
αούτε |
αυτή (η ιέρια) |
|
NITINO |
νίτινον (αινιτινόν) |
κατά την διάρκεια των αίνων καίει θυμίαμα (θυμιατίζει), |
|
AU |
αούτα |
αυτά (τα προς το θυσιαστήριο προσφερόμενα σφάγια) |
|
NOPA |
νωπά (νέωπα) |
είναι νωπά (νέωπα), |
|
AU |
αούτα |
αυτά |
|
DITI |
διττήν |
σε δύο μέρη επί του βωμού τίθενται. |
|
HAR |
χαρ |
Τώρα λοιπόν |
|
AU |
αούτε |
αυτή |
|
NITINO |
νίτινον (αινιτινόν) |
κατά το αινιτινόν τυπικόν καίει θυμίαμα |
|
WA |
βα(πα) |
και |
|
PINA |
ποίνα |
εγώ έκανα |
|
DWA |
φα |
φάος(φώς) |
|
TIRJUTE |
τυρυουτεί. |
κατά την τέλεση του τυπικού της τελετουργίας. |
Δεύτερο κείμενο
β) I(LLI) WAJA SIRUTE JADI KITU IPI NAMA.
|
ILLI |
Ύλλει |
Λέγει |
|
WAJA |
βαγιά |
και ψέλνει ύμνους |
|
SIRUTE |
σήρουτε |
έως ότου τα σφάγια να Τραβήξουν τα υγρά τους (να ψηθούν) ,
|
|
JADI |
γιάντι (γιάτι) |
γιατί |
|
KITU |
κείτουν(κείνταν) |
κείτονται |
|
IPI |
υπίει |
αφημένα χαμηλά (κατάχαμα επί του βωμού)
|
|
NAMA |
ναμά. |
ρέοντα (αίματα). |
Γραμματικά στοιχεία
Πρώτου κειμένου
Illi-ύλλει, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του ρήματος ύλλω, ερμηνευόμενο: λέγω, ιστορώ.
Waje-βαγεί, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του Ποντιακού ρήματος βαγώ-βαγιώ-βαγιεύω-βαεύω, ερμηνευόμενο: βαβακαίων άγω βάγια, τραγουδόντας ψαλμούς προσφέρω δώρα, εξ ου και το ουσιαστικό βαγιοφόρος = ψέλνω την παραμονή των Βαΐων προσφέροντας βάγια με αντάλλαγμα να μου δίνουν αυγά.
Au-αύτε, ονομαστική ενικού αριθμού θηλυκού γένους της δεικτικής Ποντιακής αντωνυμίας, αούτος-αούτε-αούτο, ερμηνευόμενο αυτός-αυτή-αυτό.
Nitino-νίτινον (αινιτινόν), αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού αινιτινός-νίτινος, ο μετ’ αίνων-ψαλμών θυμιατιζόμενος, Ποντιακά νίτινος, ο καπνισμένος από τελετουργία, νεοελληνικά νίτικο, το καπνισμένο ψάρι στην Θράκη.
Au-αούτα, ονομαστική πληθυντικού αριθμού ουδετέρου γένους της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αούτε-αουτό, ερμηνευόμενο: αυτά.
Nopa-νωπά(νέωπα), ονομαστική πληθυντικού αριθμού του ουσιαστικού νέωπος-νωπός, ερμηνευόμενο, ο πρόσφατος, ο φρέσκος, ο φρεσκοσφαγμένος.
Au-αούτα, ονομαστική πληθυντικού αριθμού ουδετέρου γένους της δεικτικής αντωνυμίας αούτος-αούτε-αουτό, ερμηνευόμενο: αυτά.
Diti-διττήν, αιτιατική ενικού αριθμού θηλυκού γένους του επιθέτου διττός-διττή-διττόν, από το αριθμητικό δίς και το ρήμα τίθημι, ο διπλός , αυτός που εμφανίζεται με δύο μέρη, αυτός που αποτελείται από δύο μέρη.
Har-χαρ-αρ, σύνδεσμος του Ποντιακού λόγου ερμηνευόμενος: αρχή, χρείαν αρχής, τώρα λοιπόν, εισάγει πρόταση ενέργειας και δράσης, εισάγει πρόταση αποδοχής αποτελέσματος = τώρα λοιπόν άρξασθε, τώρα λοιπόν ενεργήτε, επιτέλους, τέλος πάντων.
Au-αύτε, ονομαστική ενικού αριθμού θηλυκού γένους της δεικτικής Ποντιακής αντωνυμίας, αούτος-αούτε-αούτο, ερμηνευόμενο αυτός-αυτή-αυτό.
Nitino-νίτινον (αινιτινόν),αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού αινιτινός-νίτινος, ο μετ’ αίνων-ψαλμών θυμιατιζόμενος, Ποντιακά νίτινος, ο καπνισμένος από τελετουργία, νεοελληνικά νίτικο, το καπνισμένο ψάρι στην Θράκη, αινιτινόν-νίτινον και το τυπικό καύσης θυμιάματος κατά την ώραν των αίνων στην προγονική τελετουργία.
Wa-βα(πα),στον Ποντιακό λόγο υπάρχει εν χρήσει το μόριο (βε), όταν το μόριο (βε) ορίζει κατάσταση ενέργειας μετατρέπεται σε (βα) το σύμφωνο λεπτύνει έτι περισσότερο και μετατρέπεται σε (πα), όπως η αρμονία των αριθμών μορφοποιείται και μετατρέπεται αριθμητικά, έτσι και η αρμονία του ήχου κατά τον μαθηματικό τρόπο μορφοποιείται για την τελειότερη απόδοση του στίχου (Πυθαγόρας), αυτό συμβαίνει και εδώ: π.χ. από τον δίσκο της Φαιστού (και νε εσά βε φάζω-και νε εσά πα φάζω), έτσι και εδώ το μόριο (βε-βα) και τελικά (πα).
Pina-ποίνα(εποίνα), πρώτο πρόσωπο αορίστου του ρήματος ποιώ, Ποντιακά εφτάγω και ο αόριστος εποίνα ή ποίνα, ερμηνευόμενο: εγώ έκανα.
Dwa-φα, η ρίζα από το μετέπειτα φάος(φώς), ερμηνευόμενο: κάνω φως, φωτίζω.
Tirjute-τυρυουτεί, τυρυουτώ, σύνθετο ρήμα του Ποντιακού λόγου από το Ποντιακό ρήμα τυρυουρώ και το επίρρημα ούτως-έτσι, ερμηνευόμενο: τον τύπον ρύομαι-την λεπτομέρεια περιφρουρώ κατ’ αυτόν τον τρόπο, με λεπτομέρεια τελετουργώ.
Δεύτερου κειμένου
Illi-ύλλει, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του ρήματος ύλλω, ερμηνευόμενο: λέγω, ιστορώ.
Waja-βαγιά, τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του Ποντιακού ρήματος βαγώ-βαγιώ-βαγιεύω-βαεύω, ερμηνευόμενο: βαβακαίων άγω βάγια, τραγουδόντας ψαλμούς προσφέρω δώρα, εξ ου και το ουσ. βαγιοφόρος = ψέλνω την παραμονή των Βαΐων προσφέροντας βάγια με αντάλλαγμα να μου δίνουν αυγά.
Sirute-σήρουτε, δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού ενεστώτα παθητικής φωνής του ρήματος σύρουμαι-σύρκουμαι, ερμηνευόμενο: του συ ο ρους τελέει, του νερού η ροή τελειώνει, τα υγρά από την σάρκα των σφαγίων τελειώνουν, το κρέας έχει ψηθεί, στα σφάγια έχουν τραβήξει τα υγρά τους.
Jadi-γιάντι(γιάτι), σύνδεσμος, ερμηνευόμενος: εξαιτίας, επειδή, από το αρχαίο (διά τί)-γιατί
Kitu-κείτουν(κείνταν),τρίτο πρόσωπο ενεστώτα πληθυντικού αριθμού παθητικής φωνής του Ποντιακού ρήματος κείμαι-κείτομαι, ερμηνευόμενο: βρίσκομαι ξαπλωμένος κάτω, είμαι πεσμένος στο έδαφος, κατάχαμα υπάρχω, κείτομαι.
Ipi-υπίει, τρίτο πρόσωπο παρατατικού του ρήματος υπίημι, ερμηνευόμενο: αφήνω κάτω, χαμηλά τοποθετώ, κατάχαμα βάζω.
Nama-ναμά, ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου γένους του επιθέτου ναμός-η-ον, ερμηνευόμενο: ο τα υγρά του ρέων, ο τρεχούμενος, εκ του ρήματος νάω-ρέω, εξ ου και νάμαν-το οτιδήποτε ρέει, το τρεχούμενο.
Φιλοσοφική προσέγγιση
Η χαραγμένες πέτρες, που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως από το ιερό του Γιούχτα της Μινωικής Κρήτης, έρχονται για να μας υποδείξουν, τα της τελετουργίας των Μινωιτών.
Κύριος και πρωταγωνιστικός είναι ο ρόλος της Ιέρειας επί του θυσιαστηρίου.
Λέει, ψέλνει ύμνους και ταυτόχρονα καίει θυμίαμα επί του βωμού του θυσιαστηρίου.
Περιμένει έως ότου το θυσιαστήριο κάνει ζάαρ (θράκα), τότε είναι η ώρα των θυσιών. Τοποθετεί τα σφάγια, ρέοντα αίματα, κατάχαμα επί του βωμού για να σύρουν τα υγρά τους, πριν παραδοθούν για κουρπάν*, προς τους λατρευτές.
* κουρπάν: κουρώ πάντας, υπηρετώ τους πάντες κατά το λατρευτικό και μετά αυτού, όπως οι Σαννί μας παρέδωσαν, επιμελούμαι στην σίτιση των προσερχομένων για θυσίες στα Ιερά στο συμπόσιο.
Κατά την Ιερουργία, Δαδούχος συνοδεύει την Ιέρεια, φωτίζοντας την.
Τα χαράγματα επί της πέτρας, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες για τα περί τελετουργίας του τότε στο σήμερα.