Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΤΗΣ ΠΥΛΟΥ

(ΔΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ)

Προς Αγγειοπλάστη Δελτίο παραγγελίας.   

Έτσι επιθυμώ τα αγγεία μου.

Η πινακίδα βρέθηκε στην Πύλο της Μεσσηνίας, Ελλάδα.

Από  τον ερευνητή Καρλ Μπλέγκεν, στις ανασκαφές του 1952.

Χρονολογείται το 1500 πΧ.

Το κείμενο καταγράφει εντολή παραγγελίας κατασκευής αγγείων. Μέσα από αυτό καταδεικνύεται, το επίπεδο της τότε τεχνολογίας.  

Μελετήσαμε τις φωνητικές αξίες στο υπάρχον κείμενο ως έχει. Το κατανοήσαμε, το διαβάσαμε,   αποδώσαμε το νόημά του στην νεοελληνική γλώσσα και το προσεγγίσαμε φιλοσοφικά.

Αναγνώριση των φωνητικών αξιών του κειμένου.

TI RI PO DE-A I KE U-KE RE-SI JO-FE KE  (2)

TI RI PO-E ME-ΠΟ DE-O FO FE  (1)

TI RI PO-KE RE-SI JO-FE KE-A PY-KE KA U ME NO-KE RE A- GE TO  (3)

DI PA-ME ZO E-GE TO RO FE  (1)

DI PA E-ME ZO E-TI RI O FE E  (2)

DI PA-ME FI JO-GE TO RO FE  (1)

DI PA-ME FI JO-TI RI JO FE  (1)

DI PA-ME FI JO-A NO FE  (1)

Απόδοση κειμένου

Οι  φωνητικές αξίες κατά τη δική μας αντίληψη  μορφοποιούνται ως εξής:

TIRIPODE AIKEU KERE SIJO FEKE  (2)

TIRIPO EME ΠΟDE OFOFE  (1)

TIRIPO KERE SIJO FEKE APY KEKAUMENO KEREA GETO  (3)

DIPA MEZOE GETOROFE  (1)

DIPAE MEZOE TIRIOFEE  (2)

DIPA MEFIJO GETOROFE  (1)

DIPA MEFIJO TIRIJOFE  (1)

DIPA MEFIJO ANOFE  (1)

Η γλώσσα του είναι, Έλλην λόγος, Αρχαΐζων και μοιάζει με τα Μινωικά κείμενα. Η γραμματική δομή του κειμένου είναι μεικτή. Αναγνωρίζονται σε αυτό λέξεις, του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.

Η εκφορά των αντωνυμιών, των ουσιαστικών και των  ρηματικών τύπων διέπονται από τους Γραμματικούς κανόνες του Ποντιακού λόγου και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.

Απόδοση του κειμένου, δια του Ποντιακού λόγου έτσι  όπως ομιλείται σήμερα και της Κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας:

Τριπόδε άεικα κερέ σύγιο βέτρε. (2)

Τριπόδ εμεύω πόδε ωβοβένε. (1)

Τριπόδ κερέ σύγιο βέτρε απύθμενον κεκαυμένον κερειά γείτο. (3)

Δίπαν μέζονα γητούρεβε. (1)

Δίπανε μέζονε τριωβένε. (2)

Δίπαν μαβήγιον (χρωματισμένο) γητούρεβε. (1)

Δίπαν μαβήγιον (χρωματισμένο) τρύγιουβεν. (1)

Δίπαν μαβήγιον (χρωματισμένο) άνωβε(1)

Νεοελληνική ερμηνεία

Τρίποδες τέτοιους στα μέτρα κάδου υδρίας.(2)

Τρίποδα επιθυμώ με πόδια αυγόσχημα. (1)

Τρίποδα στα μέτρα κάδου υδρίας  χωρίς βάση στο καμίνι ψημένο ανάλογο με αυτό. (3)

Δαίπαν (οικιακό σκεύος) μεγάλο κατασκεύασε. (1)

Δαίπας μεγάλους με τρεις λαβές  (αυτιά) (2)

Δαίπαν χρωματοβαμμένο  μπλέ κατασκεύασε. (1)

Δαίπαν χρωματοβαμμένο μπλέ για ξηρά φρούτα  (σταφίδες). (1)

Δαίπαν χρωματοβαμμένο μπλέ χωρίς λαβές  (αυτιά), χωρίς χερούλια. (1)

Πίνακας ανάλυσης κατά λέξη του κειμένου.

α/α	Ανάγνωση Φθογγογραμάτων ventris–chadwick	Ποντιακή Απόδοση	Νεοελληνική Απόδοση και Ερμηνεία
1	TIRIPODE	Τριπόδε	Τρίποδες
2	AIKEU	άεικα	τέτοιους
3	KERE	κερέ	στα μέτρα
4	SIJO	σύγιο	κάδου υδρίας.(2)
5	FEKE   (2)	βέτρε. (2)
6	TIRIPO	Τριπόδ	Τρίποδα
7	EME	εμεύω	επιθυμώ
8	ΠΟDE	πόδε	με πόδια
9	OFOFE  (1)	ωβοβένε.	αυγόσχημα. (1)
10	TIRIPO	Τριπόδ	Τρίποδα
11	KERE	κερέ	στα μέτρα
12	SIJO	σύγιο	κάδου υδρίας
13	FEKE	βέτρε
14	APY	απύθμενον	χωρίς βάση
15	KEKAUMENO	κεκαυμένον	στο καμίνι ψημένο
16	KEREA	κερειά	ανάλογο με
17	GETO   (3)	γείτο. (3)	αυτό. (3)
18	DIPA	Δίπαν	Δαίπαν
19	MEZOE	μέζονα	μεγάλο
20	GETOROFE  (1)	γητούρεβε. (1)	κατασκεύασε. (1)
21	DIPAE	Δίπανε	Δαίπας
22	MEZOE	μέζονε	μεγάλους
23	TIRIOFEE  (2)	τριωβένε. (2)	με τρεις λαβές  (αυτιά) (2)
24	DIPA	Διπάν	Δαίπαν
25	MEFIJΟ	μαβήγιον (χρωματισμένο)	χρωματοβαμμένο  μπλέ
26	GETOROFE  (1)	γητούρεβε. (1)	κατασκεύασε. (1)
27	DIPA	Διπάν	Δαίπαν
28	MEFIJO	μαβήγιον (χρωματισμένο)	χρωματοβαμμένο μπλέ
29	TIRIJOFE  (1)	τρύγιουβεν. (1)	για ξηρά φρούτα  (σταφίδες). (1)
30	DIPA	Διπάν	Δαίπαν
31	MEFIJO	μαβήγιον (χρωματισμένο)	χρωματοβαμμένο μπλέ
32	ANOFE    (1)	άνωβε(1)	χωρίς λαβές  (αυτιά), χωρίς χερούλια. (1)

Γραμματικά στοιχεία

Tiripode– τριπόδε, ονομαστική πληθυντικού αριθμού του ουσιαστικού, τρίπους-τρίποδας στον πληθυντικό τα τριπόδε, ερμηνεύεται: τρίποδες.

Aikeu-άεικα,  ονομαστική πληθυντικού της δεικτικής αντωνυμίας του ποντιακού λόγου. Στον Δ. Πόντο άεικος-αείξα-άεικον Τραπεζουντιακά αείκος- αείκαινα ή αείξα-αείκον, ερμηνευμένο: τέτοιος- τέτοια- τέτοιο.

Kere-κερέ, άκλιτο μόριο του ποντιακού λόγου στον Δ. Πόντο κερέ, στα Τραπεζουντιακά κεριά, ερμηνευμένο: κέρας ελέγχω-το άκρο εξετάζω, από άκρο σε άκρο μετρώ. Στο προκείμενο στα μέτρα του πρωτοτύπου όμοιο με τα μέτρα του δείγματος.

Sijo-σύγιο, Στον Ποντιακό λόγο (συ) το νερό, σύγ(σύγιον)-η υδρία, το πήλινο δοχείο το οποίο τα δύο τρίτα είναι μέσα στην γη για να κρατούν το νερό δροσερό. Παράγεται από τα ουσιαστικό συ και γέα. Γέα-γή-χώμα- πηλός για συ-νερό. Ερμηνεύεται: πιθάρι νερού, υδρία.

Feke-βέτρε, ονομαστική πληθυντικού του ποντιακού ουσιαστικού βέτρια, ερμηνευμένο: βέτος ρονίας( ρανίδας), ευρύχωρος κάδος που δέχεται ρονίες- ρανίδες-σταγόνες  από το γάλα που αρμέγεται. Είναι δοχείο αρμέγματος και μεταφοράς νερού, το πήλινο έχει χείλος για να περιδένεται σχοινί για χερούλι, μπορεί να είναι και ξύλινος κουβάς με χερούλι.

Tiripo-τριπόδ, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τρίποδας, στα ποντιακά τριπόδ, ερμηνευμένο: τρίποδας.  

Eme-εμεύω, πρώτο πρόσωπο ενικού αριθμού ενεστώτα του Ποντιακού ρήματος εμεύω, ερμηνευόμενο: εμπειρίαν εύχομαι, πιστεύω να το ζήσω, προσδοκώ, περιμένω ελπίζοντας, επιθυμώ.

Πode-πόδε, ονομαστική πληθυντικού του ουσιαστικού, πους-πόδι, στην ονομαστική πληθυντικού, πόδε-τα πόδια,  ερμηνευόμενο: πόδια.

Ofofe-ωβοβένε, ονομαστική πληθυντικού του επιθέτου, ωβοβένες-τσα-εν προέρχεται από το ποντιακό ωfόν-ωόν-αυγό. Στον Ποντιακό λόγο παραμένει η παλιά έκφραση με την προφορά ακόμα να έχει το δίγαμμα (F) ωβοβένες: ο αυγόσχημος, αυτός που έχει καμπύλη σχήματος αυγού.

Tiripo-τριπόδ, ονομαστική ενικού αριθμού του ουσιαστικού τρίποδας στα ποντιακά τριπόδ, ερμηνεύεται: τρίποδας.

Kere– κερέ, άκλιτο μόριο του ποντιακού λόγου στον Δ. Πόντο κερέ στα Τραπεζουντιακά κεριά ερμηνευμένο: κέρας ελέγχω-το άκρο εξετάζω, από άκρο σε άκρο μετρώ. Στο προκείμενο, στα μέτρα του πρωτοτύπου, όμοιο με τα μέτρα του δείγματος.

Sijo-σύγιο, Στον Ποντιακό λόγο συ-νερό σύγ(σύγιον)-υδρία, το πήλινο δοχείο το οποίο τα δύο τρίτα είναι μέσα στην γη για να κρατούν το νερό δροσερό. Παράγεται από τα ουσιαστικό συ και γέα. Γέα-γή-χώμα-πηλός για συ-νερό. Ερμηνεύεται: πιθάρι νερού, υδρία.

Feke-βέτρε, ονομαστική πληθυντικού του ποντιακού ουσιαστικού βέτρια, ερμηνευμένο: βέτος ρονίας( ρανίδας), ευρύχωρος κάδος που δέχεται ρονίες- ρανίδες-σταγόνες  από το γάλα που αρμέγεται. Είναι δοχείο αρμέγματος και μεταφοράς νερού, το πήλινο έχει χείλος για να περιδένεται σχοινί για χερούλι, μπορεί να είναι και ξύλινος κουβάς με χερούλι.

Apy-απύθμενον, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου απύθμενος, ερμηνευόμενο: χωρίς βάση, ο πυθμένας ή να λείπει ή να μην έχει εξωτερικά  επιπλέον στηρίγματα.

Kekaumeno– κεκαυμένον , αιτιατική ενικού αριθμού της επιθετικής μετοχής κεκαυμένος-η-ον, αυτός που έχει ψηθεί στο καμίνι.

Kerea-κεριά, δεικτική αντωνυμία του ποντιακού λόγου. Παράγεται από το επίθετο ακέραιος-ολοκληρωμένος και έχει την ερμηνεία: ανάλογος, ταιριαστός.

Geto-γείτο, ονομαστική ενικού αριθμού της δεικτικής αντωνυμίας του Δ. Πόντου, γείτος- γείταινα- γείτο, ερμηνευόμενο: αυτός-αυτή-αυτό.

Dipa-δίπαν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού, δίπας-δαίπας, οικιακόν σκεύος (κούπα) έχον λαβάς.

Mezoe-μέζονα, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου μέζων-μείζων, στον ποντιακό λόγο μέζων, αργότερα μείζων, ερμηνεύεται: μεγάλος, μεγαλόσχημος.

Getorofe-γητούρεβε, προστακτική του Μέλλοντα ενεργητικής φωνής του Ποντιακού ρήματος, γητουρεύω, ερμηνεύεται: εις την γην τουρεύω-στην γη στήνω, με γη τουρεύω-με πηλό κατασκευάζω, στήνω, κατασκευάζω, βρίσκω την πιθανή θέση του πράγματος.

Dipae-δίπανε, ονομαστική πληθυντικού αριθμού του ουσιαστικού, δίπας- δαίπας, στον ποντιακό λόγο ο δίπας-τα δίπανε, οικιακόν σκεύος.

Mezoe-μέζονα, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου μέζων, στον ποντιακό λόγο μέζων-αργότερα μείζων, ερμηνεύεται: μεγάλος, μεγαλόσχημος.

Tiriofee– τριωβένεν, λέξη του Ποντιακού λόγου σύνθετη από το αριθμητικό τρία και του Δωρικού ωάς-ους. Στον Ποντιακό λόγο ωFά-ωβά-ωάς-ους- αυτί, λοβός αυτιού, χερούλι μεταφορικά γιατί ως λοβός μπορεί να πιάνεται, ερμηνευμένο: με τρεις λοβούς τρία αυτιά, τρεις λαβές ,τρία χερούλια.

Dipa-δίπαν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού, δίπας-δαίπας, οικιακόν σκεύος.

Mefijo-μαβήγιον, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου μαβήγιος-ος-ον, ερμηνευόμενο: μαρμαίνω ως Fήλιος- ήλιος γερανέα, λάμπω ως ο ήλιος στον γαλάζιο ουρανό την αυγή, το βαμμένο γαλάζιο ουρανί, το μαβί χρώμα.

Getorofe-γητούρεβε, προστακτική του ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος γητουρεύω ερμηνευόμενο: εις την γην τουρεύω-την γή στήνω, με γην τουρεύω-με πηλό κατασκευάζω, στήνω, κατασκευάζω, βρίσκω την πιθανή θέση του πράγματος.

Dipa-δίπαν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού δίπας-δαίπας, οικιακόν σκεύος.

Mefijo-μαβήγιον, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου μαβήγιος-ος-ον, ερμηνευόμενο: μαρμαίνω ως Fήλιος- ήλιος γερανέα, λάμπω ως ο ήλιος στον γαλάζιο ουρανό την αυγή, το βαμμένο γαλάζιο ουρανί, το μαβί χρώμα.

Tirijofe-τρύγιουβεν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού, η τρύγιουβε, αιτιατική την τρύγιουβεν, ερμηνευόμενο: τρύβλιον δια γιούβας-ούβας,  κούπα για αποξηραμένους καρπούς ( σταφίδες).

Dipa-δίπαν, αιτιατική ενικού αριθμού του ουσιαστικού, δίπας-δαίπας, οικιακόν σκεύος.

Mefijo-μαβήγιον, αιτιατική ενικού αριθμού του επιθέτου μαβήγιος-ος-ον, ερμηνευόμενο: μαρμαίνω ως Fήλιος- ήλιος γερανέα, λάμπω ως ο ήλιος στον γαλάζιο ουρανό την αυγή: το βαμμένο γαλάζιο ουρανί, το μαβί χρώμα. 

ANOFE-ανωβέ, αιτιατική ενικού  αριθμού του ουσιαστικού, η ανωfέ-η  ανωβέ, σύνθετη λέξη από το στερητικό α-αν και το ουσιαστικό ωFa-ωfε- ωβέ-ωάς-ους-αυτί ( λοβός χερούλι) ερμηνευόμενο: χωρίς αυτιά, χωρίς λαβές, χωρίς χερούλια.

Φιλοσοφική προσέγγιση

Από την δική μας προσέγγιση στο κείμενο της πινακίδας προκύπτει η άποψη ότι αυτή αποτελεί ένα σημερινό δελτίο παραγγελίας σε κάποιο εργαστήριο της εποχής εκείνης για την κατασκευή οικιακών αγγείων πήλινων και μεταλλικών.

  Ονοματίζει λεπτομερώς τι ακριβώς θέλει να του κατασκευάσουν παραθέτοντας σχέδια και σχήματα για την κάθε κατασκευή.

  Στο κείμενο αυτό για να μπορέσουμε να αποδώσουμε χωρίς απορίες την ερμηνεία παραθέτουμε έναν  γραμματικό κανόνα του Ποντιακού λόγου. Ο Ποντιακός λόγος στον πληθυντικό του ουδετεροποιεί πολλές φορές στην χρήση του τα αρσενικά και τα θηλυκά ουσιαστικά και επίθετα. πχ: ο λύκον-τα λυκούδε ή τα λυκούδια, η κοσσάρα-τα κοσσάρε ή τα κοσσάρας, ο τρίποδας-τα τριπόδε ή τα τριπόδια, ο μέζων ή μέζονας-τα μέζονε, ο πούς-τα πόδε.

 Μοιάζει με  ένα συνηθισμένο Ποντιακό κείμενο χωρίς ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Από το κείμενο αυτό συμπεραίνεται, το πόσο παλιά είναι αυτή η χρήση του ουδετεροποιημένου πληθυντικού.

Αυτό το γραμματικό κανόνα που ως ανωμαλία (ιδιαιτερότητα) γραμματική γνωρίζαμε  του Ποντιακό λόγου, τον παραλάβαμε από την Αρχαιότητα και τον χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Μάρτυρας περί αυτού είναι το εν λόγω κείμενο Σε καμία περίπτωση δεν έχουμε δυικό αριθμό.

  Το συγκεκριμένο κείμενο είναι ένα δελτίο παραγγελίας κατασκευών και με λεπτομέρεια αναφέρει ο παραγγέλλων αυτά που επιθυμεί να του κατασκευάσουν.

  Ο παραγγέλλων καταγράφει, πέραν από τα σχέδια, τα μεγέθη, το χρώμα, αλλά και τις ποσότητες. Σε κάποιο σημείο βλέπουμε τον αριθμό ως ποσότητα ένα (1), αλλού το δύο (2), αλλού το τρία (3).

  Ο κατασκευαστής δεν είναι απλός αγγειοπλάστης ή σιδεράς να κατασκευάζει μεταλλικές βάσεις στο καμίνι του, γνωρίζει την ανεξίτηλη βαφή. Ο παραγγέλλων του ζητά δαίπαν μαβήγιον, (κούπα με λαβές) χρωματισμένη στο χρώμα του ουρανού.

  Παραγγέλνει φρουτιέρα για ξερά φρούτα αλλά και αυτή κομψή και χρωματισμένη στο χρώμα του ουρανού.

  Οι ανάγκες  ως προς τα σκεύη από τότε μέχρι σήμερα οι ίδιες. Σκεύη αναγκαία για την καθημερινότητα, την αποθήκευση, αλλά και για τις γιορτές,τα συμπόσια, διακοσμημένα και βαμμένα μάλιστα.